Uygurlar

Uygurlar MÖ I. yüzyılından MS XIIIç yüzyıla kadar yaşamış bir Türk
topluluğuydu. Orta Asya'da ayrı ayrı devletler kurdular. Birçok bakımdan çağdaş uluslara örnek oldular. Uygurlar Orta Asya'dan göneye doğru inerek Çin'in kuzey bölgelerine kadar yayıldılar. Çinliler, Uygurlar Türklerine '' Huy-Ho'' adını vermişlerdi. Uygurlar ise kendilerinden ''Türök'' diye söz ediyorlardı. Sonradan, İlk büyük Türk uygarlığını kurdukları için Uygur ( uygar) adıyla anıldılar.

İlk Uygur devleti 745' te kuruldu. Bu devlet yüz yıl kadar Mogolistan'ı egemenliği altında tuttu. 846 yılında yıkıldı. Beş yıl kadar sonra ikinci Uygur devleti kuruldu, fakat 20 yıl sonra bu da yıkıldı. Uygurların büyük bölümü yurtlarını bırakıp başka yerlere göç etti. Bu olay '' Göç destanı '' ile nesilden nesile anlatılmıştır. Dağılan Uygur boyları 873'te birleşerek yeni bir Uygur devleti kurdular. Büyük Uygur devleti olarak bilinen bu devlet XIII. yüzyıla kadar varlığını sürdürmeyi başardı.

Sonraları, bu Uygur devletinden bir sülale ayrılarak, batıda bir başka Uygur devleti daha kurdu. Doğudaki Uygurlara Beşşehir Uygurları, batıdakilere de '' Karahanlılar'' denildi.

Uygurlar Mani dinini benimsemişlerdi. Türk tarihinde ilk şehir kurdular. Arami- Süryani alfabeleri karışımı Mani yazısı da Türkçe eserlerin basıldığı bir yazı haline geldi. Mani dininde et süt yemek yasaktı bu durum onları pasifleştirmişti. Uygurlar çini ve duvar resimleri yaptılar. Tarımcılığı geliştirdiler.