Türkler kurdukları ilk imparatorluk Hun imparatorluğudur. Hun imparatorluğu çeşitli Türk boylarının ve hanlılarının birleşmesinden meydana gelmişdi. Teoman "Yabgu" M.Ö 220 Hunları tek yönetim altında topladı. O Zamanlarda Türk hükümdarlarına "Yabgu" deniyordu. Hunlar bugünkü Mogalistan bölgesinde yaşıyorlardı. İpek yolu üzerinde etkiliolmaya başladıkları için Çinliler onlardan çok rahatsızdı. Çinliler atla çekilen savaş arabaları kullanıyorlardı ama süvarileri yoktu. Türk atlıları ise çok hızlı hareket kabiliyetine sahiplerdi. Aşırı kalabalık Çin orduları ile meydan savaşları yapılmadı. Türk süvarileri Çin birliklerine çok hızlı bir biçimde saldıra biliyor, çabucak da çekile biliyorlardı. Çin devleti, Hun süvarilerinin saldırılarını önleye bilmek için Hun-Çin sınırı boyunca büyük bir duvar örmeye başladı. Çin setti denen savunma hattı iş de böyle ortaya çıktı M.Ö 214. Sonraları Ming Hanedanı zamanında yenilenen bu büyük duvarın bazı kısımları günümüde hala ayaktadır.
On bir yıl tahta kalan Teoman'ın iki farklı kadından iki oğlu vardı. Büyük oğlunun adı Mete idi. Türk töresine göre babasından sonra Mete hükümdar oldu.
Bozkır savaş takdiği ile Çin orduları yıpratıldı. M.Ö 199 tarihinde Çin imparatoru, Mete`ye yıllık vergi vermeye başladı Mete otuzbeş yıl süren bir hükümdarlıkdan sonra M.Ö 174 de öldü. Tahta kaldığı süre içinde, büyük Hun imparatorluğu dünyanın en geniş devleti haline getirmiş idi. Mete Han, Tengri-kut "Tanrikurt" idi. Gücünün kaynağının Tanrıdan geldiğine inalıyordu.
Çin toprakları çok geniş, nüfuslarıda çok kalabalıktı bu nedenle Çin'in işgal edilmesi mümkün değildi. Çini etki altına almak için onlardan vergi alındı Çinli prenseslerle evlenme usulü benimsendi. Böylece Çin siyasi bakımından kontrol edile bilecekti, fakat bu uygulama olumsuz sonuç verdi, Çinli prensesler taht kavgalarının çıkmasını ve çatışmaların büyümesini teşvik ettiler. Mete aşırı kalabalık Çinliler tarafından kuşatılmamak bağımsızlığı koruya bilmek için yerleşik hayata geçilmesini istemiyordu. Fakat Çinlilerin şehir hayatından etkilenen sinir boyu Türkleri yavaş yavaş Çinlileşiyordu. Çinli prenseslerle evlenen Hun hükümdarlarının saraylarına Çin gelenekleri yerleşiyordu.
Mete'den sonra Çinlilerle ilişkiler dahada arttı. Özellikle yoluyla Türk ve Çin hükümdarlar aileleri arasında yakınlıklarda oldu. Bu ise Hunların içinde bir çok karışıklıklara yol açtı.
Turhan Cosar
